Zločin jedne svekrve, kriminalna pripovetka iz skore prošlosti - napisao Kosta D. Jezdić, advokat (1923)

Kosta Jezdić (Beograd, 21. jun 1853 - Beograd, 10. jun 1930), memoarista i romansijer, advokat,  jedan od začetnika kriminalističke proze, u Požarevcu je, sa manjim prekidima, živeo i radio kao pisar Okružnog suda, advokat i okružni načelnik od 1884. do 1899. godine. Bio je vlasnik i urednik časopisa “Glas prava” (1902 - 1903). Svoju imovinu u Beogradu ostavio je Srpskoj književnoj zadruzi sa ciljem da se osnuje “Zadužbina Koste D. Jezdića”. Posle Drugog svetskog rata Jezdićevo imanje je nacionalizovano, a kuća srušena.

Požarevački kraj poslužio mu je kao inspiracija za tri od ukupno četiri objavljene knjige.

Kako i zašto je počeo da piše? Kao načelnik susretao se u Požarevcu sa značajnim političarima, vladarima i državnicima, i postupao strogo (hapsio je u Požarevcu Nikolu Pašića, gonio homoljske hajduke...), često i grešio, pa je želeo da u svojim spisima objasni i svoje i tuđe postupke. S druge strane, on se ženidbom obreo u poznatoj književnoj porodici. Oženio se sestrom Mite Rakića, političara i prevodioca “Jadnika”. Mita Rakić bio je zet Milana Ð. Milićevića i otac Milana Rakića.

Prvi Jezdićevi književni radovi spadaju u kriminalističku prozu. U listu “Policija” objavio je pripovetku „Nemirna savest”, a u časopisu “Glas prava” objavio je 1902. godine u nastavcima pripovetku „Svekrva ubica”. Ovu je “kriminalnu pripovetku” preradio i 1906. godine objavio roman „Zločin jedne svekrve”. Drugo izdanje romana pojavilo se 1923. godine u izdanju beogradske knjižare Tome Jovanovica i Vujića. Radnja ovog dela prostorno je omeđena (Srednjevo, Veliko Gradište, Požarevac). Pored elemenata kriminalističkog romana (nerazjašnjeno ubistvo, prikupljanje dokaza, rešavanje misterije zločina, suđenje), roman sadrži i elemente folklornog i kritičkog realizma - opise Stiga, tipizirane junake (gazda, pandur, kapetan), lirske pasaže, folklorno shvatanje “sile večite pravde” (ubica je oslobođen, ali je kazna stigla u vidu porodičnog prokletstva).

Jezdić se u književnosti ostvario kao autor memoara, čije je pisanje započeo pre balkanskih ratova. Za vreme Prvog svetskog rata austrijski i nemački vojnici uništili su Jezdićeve zapise o boravku kralja Milana u Požarevcu, Topolovniku i Velikom Gradištu i o Jezdićevom sukobu sa političkim protivnicima u požarevackom kraju.

Jezdić je 1921. godine rekonstruisao i dopunio deo svojih uspomena. U knjizi „Ivanjdanski atentat i Nikola Pašić” (1926) Jezdić je dao veran opis Požarevca u doba poslednjih Obrenovića, portret Nikole Pašića, tadašnjeg žitelja Požarevca i odjeke atentata na kralja Milana.