Srbi u Beču - Dejan Medaković
Knjiga obuhvata vremenski raspon od kraja XII veka pa sve do sloma Austro-ugarske monarhije 1918, a obogacena je sa 250 crno-belih fotografija i grafika i oko 100 kolor reprodukcija. Obradjeni su svi bitniji, naucno provereni dokazi o Srbima u Becu, njihova crkvena organizacija stvorena u XIII veku, najpre zajedno sa Grcima, a kasnije, kao osamostaljena crkvena opstina. Bec je u XIII veku postao i glavno srediste u kojem je stampano preko 300 nasih knjiga, a posle vekovnog prekida, proradila je i prva srpska stamparija, koju je od Kurcbekovih naslednika otkupio Stefan Novakovic. Akademik Medakovic konstatuje da je Bec oduvek bio kosmopolitski grad i kao takav i srpska "politicka i kulturna prestonica" koja je pozitivno zracila "u svim procesima srpske evropeizacije". U toj prestonici predstavnici srpske crkve i naroda vodili su bitke za politicki status Srba putem carskih privilegija, a u njoj su delovale i najvise politicke i pravne institucije namenjene Srbima - Ilirska dvorska deputacija i Ilirska dvorska kancelarija, u njoj su se sticala vojnicka znanja i zvanja, univerzitetske diplome, umetnicka nadahnuca i privrednicka iskustva.
Medakovic se zadrzava na nizu vaznih ljudi, visegodisnjih stanovnika Beca, kao sto su Jovan i Teodor Stefanovic-Vilovski, Ognjeslav Utjesinovic-Ostrozinski, Djordje Stojakovic, zmaj, a posebno izdvaja Dositeja i Vuka, cija delatnost nije ostala nezapazena u austrijskoj i nemackoj kulturnoj sredini. Sadrzajno je poglavlje posveceno Srbima koji su se skolovali na Beckom univerzitetu: pored duge kolone medicinara, potonji vodeci srpski istoricari od Ilariona Ruvarca do Stanoja Stanojevica, filozofi, matematicari, publicisti, cuveni arhitekti Vladimir Nikolic i Jovan Subotic, kao i slavni pesnik Laza Kostic, koji je cak spevao odu carskom Becu. Tu su i zivopisni portreti bakropisaca i slikara, pocevsi od Hristofora zefarovica, preko zaharija i Jakova Orfelina, Arse Teodorovica do vecitog zatocenika Paje Jovanovica, kao i kompozitora Kornelija Stankovica, Petra Krstica, i Dragomira Kranjcevica. Na slican nacin Medakovic portretise Srbe oficire, pitomce Terezijanske vojne akademije, od generala Jefte Ljubibratica, Mihajla Mikasinovica, Svete Prodanovica i Petra Duke do feldmarsala Svetozara Borojevica.
(iz recenzije: akademik Slavko Gavrilovic)